हाइड्रोजनबाट विद्युत उत्पादन गरिएको विश्वमै कहीँ छैन : विज्ञान मन्त्री
दुई कम्पनीद्वारा हाइड्रोजनबाट विद्युत उत्पादन गर्न दिन प्रस्ताव
काठमाडौं, ३१ साउन- सरकारले ऊर्जा मन्त्रालयलाई अध्ययन गरी मुलुकभित्रै हाइड्रोजन ग्यास प्रविधिबाट विद्युत् उत्पादन गर्न÷गराउन अनुमति दिएको छ । विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री लेखराज भट्टले हाइड्रोजनबाट विद्युत् निकालिएको उदाहरण विश्वमा कहीँ नभएको भनी लिखित विरोध राखे पनि मन्त्रिपरिषदको पछिल्लो बैठकले ऊर्जा मन्त्रालयलाई त्यस्तो अनुमति दिएको जानकारी स्रोतले दिए । मन्त्रिपरिषद बैठकमा भट्ट अनुपस्थित रहेका कारण उनको लिखित विरोध माओवादीका अरु मन्त्रीले राखेका थिए ।
ऊर्जामन्त्री गोकर्ण बिष्टले राखेको प्रस्तावमा मन्त्रिपरिषदले हाइड्रोजन ग्यास प्रविधिबाट उत्पादन हुने विद्युत्का सम्बन्धमा ऊर्जा मन्त्रालयले सुरक्षा र प्राविधिक दृष्टिकोणले उपयुक्त देखिएमा हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्न स्वीकृति दिने निर्णय गरेको हो । प्रस्तावमा पानीलाई ुइलेक्ट्रोलाइसिसु को तरिकाबाट हाइड्रोजन ग्यास उत्पादन गरी हाइड्रोजनलाई प्रज्वलन गरी विद्युत् उत्पादन गर्ने उल्लेख छ । इलेक्ट्रोलाइसिस तरिकाबाट पानीलाई अ_िक्सजन र हाइड्रोजन ग्यासमा छुट्ट्याउन सकिन्छ जुन हाइड्रोजनलाई प्रज्वलन गरी विद्युत् उत्पादनमा लगाउन सकिने दाबी प्रस्तावमा गरिएको छ । मन्त्रिपरिषदले हाइड्रोजन ग्यासबाट उत्पादन हुने ऊर्जालाई वैकल्पिक ऊर्जाका रुपमा परिभाषित गर्ने निर्णयसमेत गरेको छ ।
तर विज्ञान मन्त्री भट्टले सम्बन्धित प्राविधिकहरुसित राय लिई मन्त्रिपरिषद बैठकमा राखेको लिखित असहमतिमा 'हाइड्रोजनबाट उत्पादित ऊर्जालाई गाडीको इन्धनको अलावा जाडो ठाउँमा घरलाई न्यानो बनाउने कार्यमा मात्र प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको तर हाइड्रोजनको प्रयोगबाट विद्युत् निकालिएको अनुभव विश्वमा कहीँ कतै नभएको' उल्लेख गरेका छन् । भट्टको असहमतिपत्र मन्त्रिपरिषदका सदस्यहरुलाई समेत बाँडिएको छ । हाइड्रोजनको भण्डारण तथा ढुवानी अत्यन्त जटिल र महँगो हुने दाबीसमेत विज्ञान मन्त्रीको छ ।
'हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गरेको र राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा आवद्ध गरेको अनुभव विकासित मुलुकमा समेत देिखंदैन । हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने कार्य सहज भएको भए विकासित मुलुकहरुमा न्युक्लियर प्लान्टजस्तो जोखिमयुक्त प्रविधि र प्रदूषणयुक्त थर्मल कोल तथा प्राकृतिक ग्यासमा आधारित विद्युत् केन्द्र निर्माण गरिने थिएनन्' असहमतिपत्रमा छ ।
यसैबीच दुई कम्पनी मोडर्न क्लिन इनर्जी नेपाल प्रालि र प्रेरा गि्रन इनर्जी प्रालिले हाइड्रोजन ग्यासबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने अनुमति दिन ऊर्जा मन्त्रालयमा आवेदन दिएका छन् । ती कम्पनीलाई हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्न दिन ऊर्जा मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषदबाट त्यस्तो निर्णय गराएको स्रोतले उल्लेख गरेको छ ।
ती कम्पनीले हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन सम्भव छ भनेर देखाउन छिट्टै १ सय किलोवाट विद्युत् उत्पादन गरेर नमुना प्रदर्शन गर्ने प्रस्ताव गरेका छन् । मन्त्रालयले हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादनको प्रदर्शन गर्न ल्याइने उपकरण ल्याउँदा सहुलियत दिनेलगायतको सहयोग गर्ने वचन दिएको जानकारी ऊर्जाका अधिकारीले दिए ।
दुवै कम्पनीले प्रस्तावमा हाइड्रोजनबाट उत्पादित विद्युत् ८ रुपैयाँ २० पैसामा खरिद गर्नुपर्ने र आ-आफ्नो कम्पनीबाट एक÷एक सय मेगावाट विद्युत् खरिद गरिदिनुपर्ने शर्त राखेका छन् । ऊर्जाका अधिकारीले ती कम्पनीका शर्तका बारेका कुनै निर्णय नभएको तर हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन सम्भव छ भन्ने प्रदर्शन गर्न सहमति दिएको जानकारी दिए ।
दुई कम्पनीद्वारा हाइड्रोजनबाट विद्युत उत्पादन गर्न दिन प्रस्ताव
काठमाडौं, ३१ साउन- सरकारले ऊर्जा मन्त्रालयलाई अध्ययन गरी मुलुकभित्रै हाइड्रोजन ग्यास प्रविधिबाट विद्युत् उत्पादन गर्न÷गराउन अनुमति दिएको छ । विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री लेखराज भट्टले हाइड्रोजनबाट विद्युत् निकालिएको उदाहरण विश्वमा कहीँ नभएको भनी लिखित विरोध राखे पनि मन्त्रिपरिषदको पछिल्लो बैठकले ऊर्जा मन्त्रालयलाई त्यस्तो अनुमति दिएको जानकारी स्रोतले दिए । मन्त्रिपरिषद बैठकमा भट्ट अनुपस्थित रहेका कारण उनको लिखित विरोध माओवादीका अरु मन्त्रीले राखेका थिए ।
ऊर्जामन्त्री गोकर्ण बिष्टले राखेको प्रस्तावमा मन्त्रिपरिषदले हाइड्रोजन ग्यास प्रविधिबाट उत्पादन हुने विद्युत्का सम्बन्धमा ऊर्जा मन्त्रालयले सुरक्षा र प्राविधिक दृष्टिकोणले उपयुक्त देखिएमा हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्न स्वीकृति दिने निर्णय गरेको हो । प्रस्तावमा पानीलाई ुइलेक्ट्रोलाइसिसु को तरिकाबाट हाइड्रोजन ग्यास उत्पादन गरी हाइड्रोजनलाई प्रज्वलन गरी विद्युत् उत्पादन गर्ने उल्लेख छ । इलेक्ट्रोलाइसिस तरिकाबाट पानीलाई अ_िक्सजन र हाइड्रोजन ग्यासमा छुट्ट्याउन सकिन्छ जुन हाइड्रोजनलाई प्रज्वलन गरी विद्युत् उत्पादनमा लगाउन सकिने दाबी प्रस्तावमा गरिएको छ । मन्त्रिपरिषदले हाइड्रोजन ग्यासबाट उत्पादन हुने ऊर्जालाई वैकल्पिक ऊर्जाका रुपमा परिभाषित गर्ने निर्णयसमेत गरेको छ ।
तर विज्ञान मन्त्री भट्टले सम्बन्धित प्राविधिकहरुसित राय लिई मन्त्रिपरिषद बैठकमा राखेको लिखित असहमतिमा 'हाइड्रोजनबाट उत्पादित ऊर्जालाई गाडीको इन्धनको अलावा जाडो ठाउँमा घरलाई न्यानो बनाउने कार्यमा मात्र प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको तर हाइड्रोजनको प्रयोगबाट विद्युत् निकालिएको अनुभव विश्वमा कहीँ कतै नभएको' उल्लेख गरेका छन् । भट्टको असहमतिपत्र मन्त्रिपरिषदका सदस्यहरुलाई समेत बाँडिएको छ । हाइड्रोजनको भण्डारण तथा ढुवानी अत्यन्त जटिल र महँगो हुने दाबीसमेत विज्ञान मन्त्रीको छ ।
'हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गरेको र राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा आवद्ध गरेको अनुभव विकासित मुलुकमा समेत देिखंदैन । हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने कार्य सहज भएको भए विकासित मुलुकहरुमा न्युक्लियर प्लान्टजस्तो जोखिमयुक्त प्रविधि र प्रदूषणयुक्त थर्मल कोल तथा प्राकृतिक ग्यासमा आधारित विद्युत् केन्द्र निर्माण गरिने थिएनन्' असहमतिपत्रमा छ ।
यसैबीच दुई कम्पनी मोडर्न क्लिन इनर्जी नेपाल प्रालि र प्रेरा गि्रन इनर्जी प्रालिले हाइड्रोजन ग्यासबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने अनुमति दिन ऊर्जा मन्त्रालयमा आवेदन दिएका छन् । ती कम्पनीलाई हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन गर्न दिन ऊर्जा मन्त्रालयले मन्त्रिपरिषदबाट त्यस्तो निर्णय गराएको स्रोतले उल्लेख गरेको छ ।
ती कम्पनीले हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन सम्भव छ भनेर देखाउन छिट्टै १ सय किलोवाट विद्युत् उत्पादन गरेर नमुना प्रदर्शन गर्ने प्रस्ताव गरेका छन् । मन्त्रालयले हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादनको प्रदर्शन गर्न ल्याइने उपकरण ल्याउँदा सहुलियत दिनेलगायतको सहयोग गर्ने वचन दिएको जानकारी ऊर्जाका अधिकारीले दिए ।
दुवै कम्पनीले प्रस्तावमा हाइड्रोजनबाट उत्पादित विद्युत् ८ रुपैयाँ २० पैसामा खरिद गर्नुपर्ने र आ-आफ्नो कम्पनीबाट एक÷एक सय मेगावाट विद्युत् खरिद गरिदिनुपर्ने शर्त राखेका छन् । ऊर्जाका अधिकारीले ती कम्पनीका शर्तका बारेका कुनै निर्णय नभएको तर हाइड्रोजनबाट विद्युत् उत्पादन सम्भव छ भन्ने प्रदर्शन गर्न सहमति दिएको जानकारी दिए ।
No comments:
Post a Comment