बुढी गण्डकी जलाशययुक्त आयोजना
आयोजना १२ सय मेगावाट क्षमतामा बनाइने
काठमाडौं– बुढीगण्डकी जलाशययुक्त विद्युत् आयोजनाबाट प्रभावित हुने स्थानीयबासीलाई पुनर्बासका लागि चक्रपथ बनाई व्यवस्थित नया“ बस्ती निर्माण्ँ गरिने भएको छ । बुढी गण्डकी आयोजनाको प्रस्तावित जलाशयको वरपर तीन सय मिटर उचाइमा चक्रपथ निर्माण गरी त्यसको दायाबाया“ नया“ बस्ती निर्माण गरी प्रभावितलाई राखिनेछ ।
राष्ट्रिय गौरवको बुढी गण्डकी आयोजनाको जलाशय ६३ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलको हुनेछ अर्थात् जलाशयबाट बन्ने ताल फेवातालभन्दा १५ गुना ठूलो हुनेछ । तालभन्दा तीन सय मिटर उचाइमा चारैतिर चक्रपथ निर्माण गर्ने र त्यसको दुवैतिर नया“ बस्ती बनाएर आयोजनाबाट प्रभावित स्थानीयबासीलाई राख्ने योजना बनाइएको जानकारी बुढी गण्डकी आयोजना विकास समितिका कार्यकारी निर्देशक गोपाल बस्नेतले दिए ।
उनका अनुसार बुढी गण्डकी जलाशययुक्त आयोजना बनाउ“दा धादिङ र गोरखाका ४५ हजार स्थानीयबासी प्रभावित हुने अनुमान छ । तिनलाई चक्रपथका अतिरिक्त पृथ्वी राजमार्गबाट आयोजनासम्म पुग्ने र त्यहा“बाट गोरखा जाने सडकको दायाबाया“समेत व्यवस्थित रूपमा पुनर्बास गराउने योजना आयोजनाको छ ।
आयोजनाको काम अघि बढाउन आवश्यक पर्ने क्याम्प निर्माण्ँका लागि स्थानीय घ्यालचोक सियरेनीटारका बासिन्दाले जग्गा दिन मञ्जुर गरिसकेका कारण्ँ गोरखाका मातपोत अधिकृतको अध्यÔतामा मूल्य निर्धारण्ँ समितिसमेत गठन भइसकेको छ । क्याम्प निर्माण्ँ भएपछि सहज रूपमा चक्रपथ निर्माण्ँका लागि आवश्यक अध्ययन गर्नसमेत सहज हुने जानकारी आयोजनाका अधिकारीले दिएका छन् ।
आयोजनाले चक्रपथ निर्माणका लागि पूर्व सम्भाव्यता अध्ययन कार्य अघि बढाउन लागेको छ । आयोजनाले पूर्वसम्भाव्यता अध्ययनका लागि केही दिनभित्रै परामर्शदाता छनौट गर्ने जानकारी कार्यकारी निर्देशक बस्नेतले दिए ।
आयोजनाको बा“ध २ सय ६३ मिटर अग्लो बनाउ“दा गोरखाका घ्यालचोक, फुजेल, नाम्जुङ, बुङकोट, अस्राङ, बोर्लाङ, धावा, तान्द्राङ, आरुपोखरी, आरुचनौटे, आरु अर्बाङ गाविस बढी प्रभावित हुनेछन् । त्यसैगरी धादिङका सलाङ, मैदी, खरी, चैनपुर, सल्यानटार, आगिन्चोक, त्रिपुरासुन्दरी, मारपाक, मूलपानी, बसेरी र बुढाथुम गाविसका घर, महत्वपूणर््ँ धान खेत तथा टार बुढी गण्डकी जलाशय मुनि पर्ने अध्ययनले देखाएको छ ।
भीमसेन थापाको बगै“चा, पुथ्वीनारायण्ँ शाहको न्वागी खाने धान खेत, प्रसिद्ध त्रिपुरासुन्दरी मन्दिर, मास, भटमासका लागि प्रसिद्ध मासटार, क्यामुनटार, जोगीटार, सल्यानटारको तल्लो भाग, धादिङ र गोरखाको प्रमुख व्यापारिक Ôेत्र आरूघाट बजार पनि आयोजनाबाट प्रभावित हुनेछ ।
आयोजनाले प्रभावित हुने स्थानीयबासी सबैलाई घरजग्गाको उचित मुआब्जा र आयोजनामा उचित शेयरमसेत दिने गृहकार्य गरिरहेको छ । स्थानीय राजनीतिक दलले भने ५० प्रतिशत मुआब्जा र ५० प्रतिशत सेयर दिन माग गरेको जानकारी आयोजनाका अधिकारीले दिए ।
आयोजनाका अधिकारीका अनुसार उचित क्षतिपूर्ति, मुआब्जा र शेयर पाए प्रभावित स्थानीयबासी आङ्खनो था“तथलो छाडेर पुनर्बासमा जान तयार भएका छन् ।
जलाशय (ताल) फेवाताल भन्दा १५ गुण्ाँ ठूलो हुने र करिब ६३ वर्गकिलोमिटर Ôेत्रफलमा फैलने हुनाले यसलाई आकर्षक पर्यटकीय Ôेत्रका रूपमा समेत विकास गर्ने योजना आयोजनाले बनाएको छ ।
बूढीगण्डकीको जलाशयका कारण्ँ निर्माण्ँ हुने तालमा व्यावसायिक माछापालन र जलविहार गर्नसमेत मिल्ने जानकारीसमेत आयोजनाका अधिकारीले दिए । भारतको उत्तराञ्चलमा रहेको टिहरी बा“धभन्दा दुई मिटर अग्लो बा“ध बन्ने भएकाले आयोजनाले केही प्रभावितलाई उक्त स्थानमा अध्ययन भ्रमण्ँ गराउने तयारीसमेत गरेको छ ।
बुढी गण्डकीको आयोजनास्थलसम्म पुग्न पृथ्वीराजमार्गको बेनीघाटदेखि गोरखाको आरूघाटसम्म कुल ४८ किलोमिटर ट्रयाक खुलेर यातायात सञ्चालनमा आए पनि सडकको अवस्था राम्रो छैन । त्यही कारण आयोजनाले उक्त सडकको मर्मत सम्भार तथा स्तरोन्नति गर्ने काम सुरु गरेको छ ।
बुढी गण्डकीको क्षमता बढयो
बुढी गण्डकी जलाशययुक्त आयोजना १२ सय मेगावाट क्षमतामा निर्माण गरिने भएको छ । डिटेल इन्जिनियरिङ अध्ययन गरिरहेको फ्रान्सको परामर्शदाता कम्पनी क्रामबेलले आयोजना १२ सय मेगावाट क्षमतामा बनाउन आर्थिक रूपमा उपयुक्त हुने प्रतिवेदन दिएको छ । बुढीगण्डकी आयोजना विकास समितिले परामर्शदाता कम्पनीकै सुझावअनुसार आयोजना १२ सय मेगावाट क्षमतामा बनाउने निर्णय गरेको हो ।
आयोजना निर्माण गर्न साढे २ खर्ब रुपैया“ लाग्ने जानकारी कार्यकारी निर्देशक बस्नेतले दिए । उनका अनुसार बुढी गण्डकीको बिजुलीको लागत प्रतियुनिट ६.४ सेन्ट (६ रुपैया“ ४० पैसा) पर्नेछ । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले नेपाल भ्रमणका क्रममा दिने घोषणा गरेको १ खर्ब रुपैया“ सहुलियत ऋण रकमको ठूलो अंश बुढी गण्डकी आयोजना निर्माणमा लगाउने तयारी सरकारको छ । नपुग रकम सरकार र अरू दाताको सहयोगबाट जुटाइनेछ । यो आयोजनासमेत माथिल्लो तामाकोसीजस्तै कम्पनी बनाएर निर्माण गर्ने तयारीसमेत सरकारले गरिरहेको छ ।
उक्त आयोजनाको डिटेल इन्जिनियरिङ अध्ययन काम आगामी जुलाईभित्रमा सम्पन्न हुनेछ । त्यसपछि सरकारले आयोजना निर्माणका लागि वित्तीय स्रोत जुटाउने र ठेक्का आह्वान गर्नेछ ।
No comments:
Post a Comment