पछिल्लो समय भएका प्रगति जानकारी गराएपछि खतराको सूचीमा राख्ने प्रस्ताव फिर्ता हुन्छ : संस्कृति सचिव
काठमाडौं, ११ असार– संयुक्त राष्ट्रसंघीय शैक्षिक, वैज्ञानिक तथा सांस्कृतिक संगठन (युनेस्को) ले काठमाडौं उपत्यकाका सबै विश्व सम्पदालाई ‘खतराको सूची’ मा राख्ने प्रस्ताव गरेको छ । प्रस्तावबारे युनेस्कोको आगामी जुन ३० देखि जुलाई १० सम्म अजरबैजानको बाकुमा हुने ४३औं सेसनमा छलफल हुने भएको छ ।
प्रस्ताव पारित भए काठमाडौं उपत्यकाभित्रका विश्व सम्पदामा सूचीकृत क्षेत्रहरूको अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान संकटमा पर्न सक्ने चिन्ता पुरातत्व विभाग स्रोतले व्यक्त गरेको छ । उपत्यकामा काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुर दरबार स्क्वायर, पशुपतिनाथ मन्दिर, बौद्धनाथ, स्वयम्भूनाथ, चाँगुनारायण मन्दिर क्षेत्र विश्व सम्पदामा छन् ।
युनेस्कोले उपत्यकामा भूकम्पमा क्षतिग्रस्त पुरातात्विक दरबार र मन्दिर पुनर्निर्माणमा ढिलाइ गरेको, सम्पदा संरक्षणमा उचित ध्यान दिन नसकेको, पशुपतिनाथ क्षेत्रको बीचबाट सडक खोलेको, कंक्रिटको संरचना बनाएको उल्लेख गर्दै खतराको सूचीमा राख्ने प्रस्ताव गरेको हो ।
युनेस्कोले सरकारलाई उपत्यकाका सम्पदा खतराको सूचीमा राख्ने चेतावनी दिंदै आएको थियो । तीन वर्षअघिसमेत यस्तो प्रस्ताव सेसनमा राखेकोमा अस्वीकृत भएको थियो । काठमाडौं उपत्यकाबाहेक लुम्बिनी, सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज विश्वसम्पदामा सूचीकृत छन् । युनेस्कोले ती सम्पदामाथि भने कुनै प्रश्न उठाएको छैन ।
विश्वसम्पदामा सूचीकृत हुने सम्पदाको विश्व पर्यटन बजारमा विशेष महत्व हुन्छ । अर्कातिर युनेस्कोबाट सहयोगसमेत प्राप्त हुन्छ । एकपटक खतराको सूचीमा परिसकेपछि त्यसबाट पुनः विश्व सम्पदा सूचीमा फर्कन समस्या हुने संस्कृति मन्त्रालयकै अधिकारी बताउ“छन् । काठमाडौं, ११ असार– संयुक्त राष्ट्रसंघीय शैक्षिक, वैज्ञानिक तथा सांस्कृतिक संगठन (युनेस्को) ले काठमाडौं उपत्यकाका सबै विश्व सम्पदालाई ‘खतराको सूची’ मा राख्ने प्रस्ताव गरेको छ । प्रस्तावबारे युनेस्कोको आगामी जुन ३० देखि जुलाई १० सम्म अजरबैजानको बाकुमा हुने ४३औं सेसनमा छलफल हुने भएको छ ।
प्रस्ताव पारित भए काठमाडौं उपत्यकाभित्रका विश्व सम्पदामा सूचीकृत क्षेत्रहरूको अन्तर्राष्ट्रिय पहिचान संकटमा पर्न सक्ने चिन्ता पुरातत्व विभाग स्रोतले व्यक्त गरेको छ । उपत्यकामा काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुर दरबार स्क्वायर, पशुपतिनाथ मन्दिर, बौद्धनाथ, स्वयम्भूनाथ, चाँगुनारायण मन्दिर क्षेत्र विश्व सम्पदामा छन् ।
युनेस्कोले उपत्यकामा भूकम्पमा क्षतिग्रस्त पुरातात्विक दरबार र मन्दिर पुनर्निर्माणमा ढिलाइ गरेको, सम्पदा संरक्षणमा उचित ध्यान दिन नसकेको, पशुपतिनाथ क्षेत्रको बीचबाट सडक खोलेको, कंक्रिटको संरचना बनाएको उल्लेख गर्दै खतराको सूचीमा राख्ने प्रस्ताव गरेको हो ।
युनेस्कोले सरकारलाई उपत्यकाका सम्पदा खतराको सूचीमा राख्ने चेतावनी दिंदै आएको थियो । तीन वर्षअघिसमेत यस्तो प्रस्ताव सेसनमा राखेकोमा अस्वीकृत भएको थियो । काठमाडौं उपत्यकाबाहेक लुम्बिनी, सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज विश्वसम्पदामा सूचीकृत छन् । युनेस्कोले ती सम्पदामाथि भने कुनै प्रश्न उठाएको छैन ।
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव मोहनकृष्ण सापकोटाले नेपालका तर्फबाट भूकम्पमा क्षतिग्रस्त सम्पदा पुनर्निर्माणको प्रगति र पशुपतिनाथलगायत सम्पदा क्षेत्रमा अतिक्रमण रोक्ने काम भएकोबारे सेसनमा जानकारी गराएपछि खतराको सूचीमा राख्ने प्रस्ताव फिर्ता हुने विश्वास व्यक्त गरेका छन् । युनेस्कोको ४३औं सेसनमा सहभागी हुन सचिव सापकोटा नेपाली प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै अजरबैजान जाँदै छन् । प्रमण्डलमा पुरातत्व विभागका महानिर्देशकलगायत अधिकारी रहनेछन् ।
‘भूकम्पबाट क्षतिग्रस्त सम्पदामध्ये बढी महत्वका २ सय ५० वटा दरबार र मन्दिरको पुनर्निर्माण भइसकेको छ, २ सयवटा पुनर्निर्माणका क्रममा छन्, पुरातात्विक सम्पदाहरूको पुनर्निर्माण स्थानीयको सहभागिता र वैदेशिक सहयोगमा भइरहेको छ,’ उनले कान्तिपुरसित भने, ‘पशुपति क्षेत्रभित्रबाट खोलिएको सडक बन्द गरिसकिएको छ, त्यहाँ कंक्रिटका संरचना हटाई पुरानै पुरातात्विक शैलीमा मर्मतसम्भार भइरहेको छ । यसबारे जानकारी गराएपछि युनेस्कोको सेसनले उपत्यकाका सम्पदालाई खतराको सूचीमा राख्दैन । यसमा म विश्वस्त छु ।’
No comments:
Post a Comment