काठमाडौं, १६ पुस– विश्वभरका बौद्ध धर्मावलम्बीको सबभन्दा ठूलो तीर्थस्थल लुम्बिनीमा चढाइने भेटीबापतको लाखौंलाख रुपैया“ कोठामा ‘डम्प’ गरेर राखिन्छ, कोठामै विभिन्न मुलुकका नागरिकले चढाएको नोट सडेर या कीराले खाएर नष्ट गइरहेको छ भन्ने कुरा कमैलाई विश्वास लाग्ला । तर, सरकार र राष्ट्रबैंकले कुनै पहल नगरिदिएका कारण लुम्बिनीमा बौद्धमार्गीले १९ वर्षदेखि चढाउ“दै आएको करोडौं रुपैया“ कागजको खोस्टा सरह ‘डम्प’ गरिएको छ, जसमध्ये धेरैजसो सडेर गइसकेको लुम्बिनी विकास कोषका कर्मचारी बताउ“छन् ।
ती कर्मचारीका अनुसार लुम्बिनीमा चढाइने विभिन्न मुलुकका पैसामध्ये विशेष गरी श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामका बौद्धमार्गीले चढाउ“दै आएका ती देशका नोट कागजको खोस्टा सरह डम्प गरेर राखिएको छ । ती मुलुकका नोट नेपालमा नचल्ने भएकाले कोषले साट्न नपाएका कारण समस्या परेको हो । ती मुलुकका नागरिकले मासिक सरदर ३ लाख नेपाली रुपैया“बराबरको पैसा चढाउ“छन्, अझ पर्यटकीय सिजनमा भने ती मुलुकका नागरिकले महिनाको १० लाख रुपैया“सम्म चढाउ“छन् । ती मुलुकबाहेक नेपालमा पैसा नचल्ने अरू देशका नागरिकले समेत आ–आफ्नो मुलुकको नोट चढाउ“छन्, तर त्यो त्यति ठूलोमात्रामा नभएको कोषका कर्मचारी बताउ“छन् ।
कोषले २०५० सालदेखि अशोक स्तम्भमा एउटा र मायादेवी मन्दिरमा दुइटा डोनेसन बक्स (दानपेटी) राखेको छ । ‘मुलुकमा सटही हुने विभिन्न देशका बौद्र्धमार्गीले चढाउने रकम सजिलै साट्न सकिने भएकाले कुनै समस्या छैन, जुन राजस्वमा जम्मा गरेर लुम्बिनीको विकासमा खर्च भइरहेको छ, तर श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामलगायतका मुलुकका नोट नेपालमा नचल्ने भएकाले ती देशका नागरिकले वर्षेनि चढाउने ती मुलुकका करौडौं रुपैया“बराबरका नोट प्लास्टिकको बोरामा कोचेर १९ वर्षदेखि कार्यालय कोठामा थन्क्याएर राखेका छौं । ती मुलुकका नोट सडेर र कीराले खाएर नष्ट भइरहेका छन् । लुम्बिनीको विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुग्ने त्यति ठूलो रकम साट्न नपाएका कारण खेर गइरहेको छ’ कोषका एक अधिकारीले कान्तिपुरसित भने ।
कोषले दानपेटी भरिएपछि विभिन्न कार्यालयका प्रतिनिधिको रोहबरमा खोलेर पैसा गन्ती गरी राख्ने गरेको छ । ती मुलुकका नोट नचल्ने भएकाले प्रतिनिधि र कर्मचारीहरूले ‘म एउटा नोट लान्छु’ भन्दै लाने गर्नाले समेत दुरुपयोग भइरहेको छ । तर, एक वर्षदेखि कडाइ गरिएकाले प्रतिनिधि र कर्मचारीले त्यसरी नोट लान नपाउने व्यवस्था गरिएको जानकारी कोषका कोषाध्यक्ष ओम अर्यालले दिए । उनका अनुसार छ महिनादेखि सीसीटीभी राखेर दानपेटी खोल्ने गरिएको र नोट राखिएको ठाउ“मा समेत सीसीटीभी राखिएकाले दुरुपयोग पूर्णरूपमा रोकिएको छ ।
सरकार र राष्ट्रबैंकले पहल नगरे पनि कोषले आफ्नोस्तरबाट श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामको पैसा साट्ने प्रयास गरेको, तर सफल नभएको जानकारी अर्यालले दिए । एकपटक लुम्बिनीमा रहेको श्रीलंकाली स्तुपाका भिक्षुमार्फत् श्रीलंकन नोट साट्न श्रीलंका पठाउ“दा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भिक्षु नोटसहित पक्राउ परेपछि कोषका पदाधिकारी नै अप्ठ्यारामा परेको र कोषको प्रयास असफल हुन पुगेको अर्यालले बताए । चार मुलुकमा पनि लुम्बिनीमा सबभन्दा बढी श्रीलंकन नोट चढाइन्छ । उनले त्यही कारण कोषले नेपालस्थित श्रीलंकाली राजदूतलाई नोट साट्नका लागि सहयोग गर्न अनुरोध गरेको, तर पहल गर्ने आश्वासन पाए पनि व्यवहारमा काम हुन नसकेको बताए ।
भेटीबापत लुम्बिनीमा हुने करोडौं रुपैया“ बराबरको आम्दानी खेर गइरह“दा पनि सरकारले कुनै पहल नगरिदिएकामा कोषका पदाधिकारीहरू चिन्ता व्यक्त गर्छन् । ‘सरकारले कूटनीतिकस्तरमा पहल गर्ने हो भने श्रीलंका, बर्मा, भियतनाम र क्याम्बोडियाका बौद्धमार्गीले वर्षेनि चढाउने करोडौं रुपैया“ साटेर लुम्बिनीको विकासमा लगाउन सकिन्थ्यो, तर, सरकार गम्भीर नभएकाले त्यति ठूलो रकम डम्प भएर र सडेर गइरहेको छ’ अर्यालले भने ।
अर्यालले सटही दर नतोकिएका मुलुकका नोट चल्दैन भनेर राष्ट्रबैंकले नसाटिदिने गरेका कारण लुम्बिनीमा चढाइएका श्रीलंका, बर्मा, भियतनाम, क्याम्बोडियालगायतका मुलुकका नोट डम्प गरिराख्नुपर्दा कीराले खाएर र कुहिएर गइरहेको बताए । राष्ट्रबैंकका प्रवक्ता भाष्करमणि ज्ञवालीले मन्दिरमा चढाइएको पैसा हो भनेर संकलन गरी ल्याएमा सटही दर नतोकिएका मुलुकका नोटसमेत बैंकले साटिदिने दाबी गरे ।
ती कर्मचारीका अनुसार लुम्बिनीमा चढाइने विभिन्न मुलुकका पैसामध्ये विशेष गरी श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामका बौद्धमार्गीले चढाउ“दै आएका ती देशका नोट कागजको खोस्टा सरह डम्प गरेर राखिएको छ । ती मुलुकका नोट नेपालमा नचल्ने भएकाले कोषले साट्न नपाएका कारण समस्या परेको हो । ती मुलुकका नागरिकले मासिक सरदर ३ लाख नेपाली रुपैया“बराबरको पैसा चढाउ“छन्, अझ पर्यटकीय सिजनमा भने ती मुलुकका नागरिकले महिनाको १० लाख रुपैया“सम्म चढाउ“छन् । ती मुलुकबाहेक नेपालमा पैसा नचल्ने अरू देशका नागरिकले समेत आ–आफ्नो मुलुकको नोट चढाउ“छन्, तर त्यो त्यति ठूलोमात्रामा नभएको कोषका कर्मचारी बताउ“छन् ।
कोषले २०५० सालदेखि अशोक स्तम्भमा एउटा र मायादेवी मन्दिरमा दुइटा डोनेसन बक्स (दानपेटी) राखेको छ । ‘मुलुकमा सटही हुने विभिन्न देशका बौद्र्धमार्गीले चढाउने रकम सजिलै साट्न सकिने भएकाले कुनै समस्या छैन, जुन राजस्वमा जम्मा गरेर लुम्बिनीको विकासमा खर्च भइरहेको छ, तर श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामलगायतका मुलुकका नोट नेपालमा नचल्ने भएकाले ती देशका नागरिकले वर्षेनि चढाउने ती मुलुकका करौडौं रुपैया“बराबरका नोट प्लास्टिकको बोरामा कोचेर १९ वर्षदेखि कार्यालय कोठामा थन्क्याएर राखेका छौं । ती मुलुकका नोट सडेर र कीराले खाएर नष्ट भइरहेका छन् । लुम्बिनीको विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुग्ने त्यति ठूलो रकम साट्न नपाएका कारण खेर गइरहेको छ’ कोषका एक अधिकारीले कान्तिपुरसित भने ।
कोषले दानपेटी भरिएपछि विभिन्न कार्यालयका प्रतिनिधिको रोहबरमा खोलेर पैसा गन्ती गरी राख्ने गरेको छ । ती मुलुकका नोट नचल्ने भएकाले प्रतिनिधि र कर्मचारीहरूले ‘म एउटा नोट लान्छु’ भन्दै लाने गर्नाले समेत दुरुपयोग भइरहेको छ । तर, एक वर्षदेखि कडाइ गरिएकाले प्रतिनिधि र कर्मचारीले त्यसरी नोट लान नपाउने व्यवस्था गरिएको जानकारी कोषका कोषाध्यक्ष ओम अर्यालले दिए । उनका अनुसार छ महिनादेखि सीसीटीभी राखेर दानपेटी खोल्ने गरिएको र नोट राखिएको ठाउ“मा समेत सीसीटीभी राखिएकाले दुरुपयोग पूर्णरूपमा रोकिएको छ ।
सरकार र राष्ट्रबैंकले पहल नगरे पनि कोषले आफ्नोस्तरबाट श्रीलंका, बर्मा, क्याम्बोडिया र भियतनामको पैसा साट्ने प्रयास गरेको, तर सफल नभएको जानकारी अर्यालले दिए । एकपटक लुम्बिनीमा रहेको श्रीलंकाली स्तुपाका भिक्षुमार्फत् श्रीलंकन नोट साट्न श्रीलंका पठाउ“दा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा भिक्षु नोटसहित पक्राउ परेपछि कोषका पदाधिकारी नै अप्ठ्यारामा परेको र कोषको प्रयास असफल हुन पुगेको अर्यालले बताए । चार मुलुकमा पनि लुम्बिनीमा सबभन्दा बढी श्रीलंकन नोट चढाइन्छ । उनले त्यही कारण कोषले नेपालस्थित श्रीलंकाली राजदूतलाई नोट साट्नका लागि सहयोग गर्न अनुरोध गरेको, तर पहल गर्ने आश्वासन पाए पनि व्यवहारमा काम हुन नसकेको बताए ।
भेटीबापत लुम्बिनीमा हुने करोडौं रुपैया“ बराबरको आम्दानी खेर गइरह“दा पनि सरकारले कुनै पहल नगरिदिएकामा कोषका पदाधिकारीहरू चिन्ता व्यक्त गर्छन् । ‘सरकारले कूटनीतिकस्तरमा पहल गर्ने हो भने श्रीलंका, बर्मा, भियतनाम र क्याम्बोडियाका बौद्धमार्गीले वर्षेनि चढाउने करोडौं रुपैया“ साटेर लुम्बिनीको विकासमा लगाउन सकिन्थ्यो, तर, सरकार गम्भीर नभएकाले त्यति ठूलो रकम डम्प भएर र सडेर गइरहेको छ’ अर्यालले भने ।
अर्यालले सटही दर नतोकिएका मुलुकका नोट चल्दैन भनेर राष्ट्रबैंकले नसाटिदिने गरेका कारण लुम्बिनीमा चढाइएका श्रीलंका, बर्मा, भियतनाम, क्याम्बोडियालगायतका मुलुकका नोट डम्प गरिराख्नुपर्दा कीराले खाएर र कुहिएर गइरहेको बताए । राष्ट्रबैंकका प्रवक्ता भाष्करमणि ज्ञवालीले मन्दिरमा चढाइएको पैसा हो भनेर संकलन गरी ल्याएमा सटही दर नतोकिएका मुलुकका नोटसमेत बैंकले साटिदिने दाबी गरे ।
No comments:
Post a Comment